Παρασκευή, Απριλίου 03, 2009

Μαθήματα κυπριακής ιστορίας

"Μαθήματα κυπριακής ιστορίας" είναι ο τίτλος ενός ρεπορτάζ των "νέων Φακέλων" του ΣΚΑΪ που ερευνά το τί διδάσκεται στις δυο πλευρές της πράσινης γραμμής για την ιστορία της Κύπρου. Την σύγχρονη μπερδεμένη και εν πολλοίς άγνωστη. Η αλήθεια είναι ότι πολλά πράγματα για το πρόσφατο παρελθόν μας δεν τα καλοξέρουμε. Και αυτό διότι έχουμε φροντίσει να τα κρατήσουμε καλά κρυφά. Το ρεπορτάζ είναι ενδιαφέρον και φιλοξενεί διάφορες απόψεις δείχνοντας μια κλίση ίσως προς συγκεκριμένες. Μια τάξη ιστορίας στα κατεχόμενα, μια στις ελεύθερες περιοχές και απόψεις για το θέμα της αλλαγής των βιβλίων της ιστορίας.

Καυτή λίγο η πατάτα που πήρε η Κατερίνα Λομβαρδέα αλλά νομίζω ότι το αποτέλεσμα είναι θετικό. Τουλάχιστον σίγουρα βάζει σε σκέψεις. Βλέποντας το ρεπορτάζ ξαναέφερα στο μυαλό μου ότι κι εγώ μικρότερος, στο δημοτικό, δυσκολευόμουν να πιστέψω ότι οι Τούρκοι είναι όντα ανθρωπόμορφα. Αυτά μάλλον τα συναισθήματα μου ξυπνούσαν διάφορες προσλαμβάνουσες, αρκετές εξ' αυτών προερχόμενες από ένα σύστημα εκπαίδευσης στρατευμένο προς αυτό τον σκοπό.

Θεωρώ ότι το σύστημα παιδείας οφείλει να ξυπνά στους νέους μια αγάπη για την πατρίδα τους. Αυτή η ανάγκη όμως πρέπει να βγαίνει μέσα από την προσφορά γνώσης. Ρίχνοντας φώς στις αληθινές πτυχές, χωρίς πάθη και χωρίς να προσπαθούμε να στρογγυλοποιήσουμε καταστάσεις. Η λέξη ιστορία άλλωστε ανάγεται στο αρχαίο ρήμα οίδα (=γνωρίζω) και ίστωρ είναι ο γνώστης. Αρα η αρχική σημασία της λέξης είναι η γνώση, και μάλιστα αυτή που βγαίνει μέσα από την έρευνα, τη συστηματική παρατήρηση και αναζήτηση. (σύμφωνα και με το λεξικό του Μπαμπινιώτη).

Δείτε το ρεπορτάζ

12 σχόλια:

Arahni είπε...

έχω μεγάλο πρόβλημα με την κυπριακή ιστορία. καθένας λαλεί μου την διαφορετικά. Που μαθαίνεις την ιστορία μας τελικά;

Ανώνυμος είπε...

Γενικά συμφνωνώ με το να μαθαίνουν τα παιδειά μια πιο σφαιρική ιστορία. Όμως να το κάνουν όλα τα παιδειά.
Δηλαδή εμείς να μαθαίνουμε ότι μονός καβγάς δεν γίνεται και οι άλλοι ότι τους κατασφάξαμε... δεν λέει. Γιατί όταν θα έρθουν για "αντίποινα" εμείς δεν θα ξέρουμε από που μας ήρθε.

Γενικά πιστεύω ότι χρειάζεται να έχουμε ένα μικρό αίσθημα εθνικισμού μέσα μας στην αρχή της ζωής μας. Και μετά, αν αυτοί, στους οποίους έχει ανατεθεί, κάνουν καλά τη δουλεία τους, θα καταλάβουμε την αλήθεια, αφού θα έχουμε αναπτύξει την απαραίτητη κρίση και γνώση.

Ανήρ Πάφιος είπε...

@arahni
γενικά είναι ένα ζήτημα ο προβληματισμός σου. Νομίζω ότι τείνει στο ερώτημα "τελικά τί είναι ιστορία;". Έτσι κι αλλιώς ακόμα είμαστε κοντά ώστε τα γεγονότα να είναι στις μνήμες των γονέων μας κλπ.

@ανώνυμο
Με έχασες κάπου. Γενικά εσύ είσαι της άποψης όλοι να μαθαίνουμε την ίδια ιστορία αν κατάλαβα. Λίγο απομακρυσμένο σαν ενδεχόμενο. Αυτό το αίσθημα εθνικισμού, ή καλύτερα αγάπης προς την πατρίδα μπορεί να το αναπτύξει κανείς και χωρίς να στηρίζεται σε ψεύτικα πόδια. Δηλαδή το να γνωρίζεις λάθη σου ή αδυναμίες που έχεις σε εμποδίζει από το να αγαπάς και να νιώθεις περήφανος για αυτό που είσαι; (Καλά σε ορισμένες περιπτώσεις αυτό μπορεί να ισχύει!)

Ανώνυμος είπε...

Ναι, αυτής της άποψης είμαι. Όλοι να μαθαίνουν την ίδια ιστορία. Και με αυτό προφανώς δεν εννοώ οι κινεζοι και εμείς να μαθαίνουμε για τα ίδια γεγονότα αλλά πχ πράγματα που έχουν να κάνουν με τις ελληνοτουρκικές σχέσεις να διδάσκονται με τον ίδιο τρόπο και από τις δύο πλευρές. Πολύπλευρα...
Αφού αυτό δε γίνεται, που είναι το πρόβλημα με αυτό που συμβαίνει τώρα?
Γενικά αυτό το να είμαστε εμείς οι υπεράνω και καλά καλύτεροι δεν το πολυσυμπαθώ...

Προφανώς δε λέω να στηρίζουμε την ταυτότητά μας σε ψέματα. Απλά μερικές φορές δεν χρειάζεται να πεις όλη την αλήθεια. Λες μόνο την πλευρά που σου αρέσει. Και αυτό νομίζω είναι θεμιτό όταν απευθύνεσαι σε παιδία του δημοτικού για παράδειγμα.

Madame Bovary είπε...

Διαφωνώ κάθετα. Γιατί να παραμυθιάζουμε τα παιδιά με την πλευρά της ιστορίας που μας συμφέρει; Τα παιδιά πρέπει να μαθαίνουν την αλήθεια. Όσο κι αν πονάει. Η αλήθεια θα τα βοηθήσει να μην τρέφουν αυταπάτες, να δουν τα λάθη μας και να μάθουν από αυτά.

Η λύση δεν είναι να τους αποκρύψεις την αλήθεια, αλλά να τους την παρουσιάσεις με το σωστό τρόπο. Απλά, ξεκάθαρα, χωρίς υπερβολές, χωρίς να κρύψεις τίποτα. Όταν αναπτύξουν την απαραίτητη κρίση, θα σε εκτιμήσουν περισσότερο, από αυτόν που φοβήθηκε να τους μιλήσει ειλικρινά.

Ανήρ Πάφιος είπε...

συμφωνώ μαζί σου Madame. Βασικα και εγώ είμαι της άποψης ότι πρέπει να στηρίζεται στην αλήθεια όσο και αν αυτή πληγώνει.

Εν τω μεταξύ ανώνυμε, έτσι κι αλλιως στις περιπτώσεις των παιδιών του δημοτικού σε ιδιαίτερη λεπτομέρια δεν θα μπεις όταν διδάσκεις ιστορία, αλλά σε κάποια φάση σε γυμνάσιο - λύκειο είναι επιβεβλημένο να προβάλλεται η αλήθεια και μέσα από αυτήν να μπορούν να εξάγονται συμπεράσματα σωστά για το παρελθόν και διδάγματα για το μέλλον.

Ανώνυμος είπε...

Εγώ δεν βρίσκω ότι το σημαντικότερο είναι να μάθουν τα παιδιά την "πλήρη αλήθεια"...

Το σημαντικό για μένα είναι να αναπτύξουν κρίση. Να μπορούν να ξεχωρίσουν το καλό και το κακό, αυτό που στέκει λογικα και αυτό που όχι.

Γιατί δεν έχει σημασία πόση πληροφοριά θα δώσεις στα παιδιά. Σημασία έχει να καταφέρεις να μπορούν να σκέφτονται μόνα τους!

Λογικό μου φαίνεται κάθε ιστορία να έχει διαφορετικές πλευρές και καθένας να λέει την δικιά του. Δεν μπορώ να καταλάβω γιατί δεν το δέχεστε... Βέβαια από αυτό μέχρι το ψέμα υπάρχει μεγάλη απόσταση και δεν υποστηρίζω ότι πρέπει να την διασχίζουμε...

Madame Bovary είπε...

Για να αναπτύξουν κρίση όμως τα παιδιά, θα πρέπει πρώτα να μάθουν τα γεγονότα και αργότερα, όταν θα έχουν την κατάλληλη ωριμότητα και εμπειρία, να τα κρίνουν. Το να πει ο δάσκαλος τα γεγονότα, δε σημαίνει ότι θα επιβάλει και την κρίση του. Απλώς δε γίνεται να περιμένεις από έναν άνθρωπο να αναπτύξει κριτική ικανότητα, όταν δεν γνωρίζει όλες τις πτυχές ενός θέματος. Η κρίση δηλαδή συνδέεται άμεσα με τη γνώση.

Είπες Ανώνυμε, "Λογικό μου φαίνεται κάθε ιστορία να έχει διαφορετικές πλευρές και καθένας να λέει την δικιά του. Δεν μπορώ να καταλάβω γιατί δεν το δέχεστε".

Προσωπικά, δέχομαι το γεγονός ότι ο καθένας βλέπει τα πράγματα από διαφορετική οπτική γωνία και έχει την άποψή του. Όσον αφορά όμως στην ιστορία και το τι θα διδάξουμε στα παιδιά μας, θεωρώ ότι υπάρχει η αντικειμενική αλήθεια, τα αδιαμφισβήτητα γεγονότα, και αυτά πρέπει να διδάσκονται, για προβληματισμό και παραδειγματισμό. Για να μην επαναλαμβάνουμε τα ίδια λάθη.

Για παράδειγμα, το να επιλέγει ο δάσκαλος να μην αναφερθεί στα γεγονότα του Πραξικοπήματος και σ'αυτούς που ευθύνονται για αυτό(διότι αποτελεί το εθνικό μας όνειδος), εγώ δεν το βλέπω σαν "τη δικιά του πλευρά της ιστορίας". Το βλέπω σαν μια τραγική παράληψη και τίποτα άλλο.

Συγγνώμη αν έγινα κουραστική.

Ανήρ Πάφιος είπε...

Είναι μεγάλη συζήτηση που ανοίγεται. Διότι αυτοματα έχουμε και ένα άλλο παράγοντα. Ποιά είναι τα γεγονότα; Σε ιστορικά γεγονότα κάθε τί έχει πολλές πτυχές από τις οποίες μπορείς να το δεις αλλά και πολλές συνιστώσες οι οποίες το καθορίζουν. Πχ. Για την τουρκική εισβολή στην Κύπρο. Μπορεί να διδαχθείς τα γεγονότα χωρίς να αναφερθείς σε αμερικανική τουλάχιστον γνώση αν όχι ενορχήστρωση; Ή μπορεί να βολεύει η εκδοχή ότι οι δικτάτορες πρόδωσαν την Κύπρο στην κρίσιμη στιγμή. Μήπως όμως με μια άλλη ανάγνωση και αυτοί προδόθηκαν από διαβεβαιώσεις άλλων. Διότι όντως εύκολα κυνηγούμε την αλήθεια, ομως είναι ένα θέμα το ποιά είναι, ποιός την γνωρίζει και πώς την βρίσκεις. Γενικά η ιστορία αυτό που νομίζω ότι είναι είναι παράθεση πηγών και αυτό που κρατούμε είναι ορισμένες κοινές συνιστώσες. Και βέβαια από την στιγμή που κάποιος είναι πίσω από την πηγή σημαίνει ότι αυή εμπεριέχει υποκειμενικότητα, σίγουρα σχεδόν κρύβει γεγονότα και άρα δεν είναι η αλήθεια.

Ανώνυμος είπε...

Όσον αφορά την ιστορία

Η ιστορία (ή η αλήθεια), ναι είναι μία και μοναδική. Αλλά για την κατακτήσεις πρέπει να είσαι αυτόπτης μάρτυρας. Και ακόμη και τότε ίσως δεν καταφέρεις, αφού το γεγονός θα πρέπει να το επεξεργαστεί ο εγκέφαλός σου, που αφού είναι "σου" δεν μπορεί ποτέ να είναι αντικειμενικός. Από τη στιγμή που μεταξύ του γεγονότος και ιστορίας (ή αλήθειας) μπαίνει ο ανθρώπινος (ή προσωπικός) παράγοντας η αντικειμενικότητα πάβει να υπάρχει.

Πάντα, από όποια άποψη και να το δεις, θα υπάρχει κάτι που δεν θα έχεις παραλείψει στην ιστορία.

Αλλά δεν είπα πουθενά ότι πρέπει να κρύβουμε ότι δεν μας αρέσει. Δηλαδή είναι άλλο το να περιγράφεις ένα γεγονός κάνοντας τον εαυτό σου να ακούγεσαι λίγο καλύτερος από το να μην πεις καν το γεγονός. Το δεύτερο δεν είναι ψέμα. Είναι αποσιώπηση. Νομίζω διαφορετικά πράγματα.

Όσων αφορά την κρίση, madame_bovary, πιστεύω κάνεις λάθος. Για να αναπτύξεις κρίση δεν χρειάζεσαι γνώσεις. Η γνώση (με την σημερινή έννοια) έχει να κάνει με την απομνημόνευση πληροφοριών. Αυτό μπορεί να το έχει και ένα usb flash disk στο οποίο έχεις αποθηκεύσει "την αλήθεια". Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι το usb stick έχει κρίση.

Δυστυχώς έτσι πιστεύω ότι κινδυνεύουμε να καταντήσουμε οι σημερινοί άνθρωποι. Μηχανές με πάρα πολλές γνώσεις (ή πληροφορίες) χωρίς καμμία ικανότητα επεξεργασίας τους.


Για να αναπτύξεις κρίση χρειάζεσαι σκέψη, εξάσκηση του μυαλού στην επεξεργασία της πληροφορίας (είτε είναι αληθινή είτε ψεύτικη - αν εξασκηθείς αρκετά θα καταφέρεις να τα ξεχωρίζεις γιατί το ψέμα δεν θα βγάζει νόημα) στην ακολουθία διαφόρων λογικών κανόνων για την εξαγωγή συμπερασμάτων.

Γιατί αν το δούμε και διαφορετικά, οι απόφοιτοι του ελληνικού λυκείου έχουν πάρα πολλές γνώσεις. Πόσοι από αυτούς έχουν κρίση???

Ανώνυμος είπε...

Τώρα που είδα και το ρεπορτάζ....

Αυτός ο αρχιεπίσκοπος σας είναι όλα τα λεφτά!!! Είπε την κορυφαία ατάκα "Αν τολμίσουν....". Μα τι πράος και αγαθός άνθρωπος. Ο καταλληλότερος να δίνει το παράδειγμα του καλού χριστιανού.

Madame Bovary είπε...

Ανώνυμε, πιστεύω ήμουν αρκετά σαφής όταν είπα ότι χρειάζεται γνώση + ωριμότητα + εμπειρία για να αναπτύξει κανείς κριτική σκέψη. Σε καμία περίπτωση στεγνή γνώση.

Ανήρ Πάφιε, όταν μιλάμε για ιστορία, σαφώς τα πράγματα δεν είναι πάντα αντικειμενικά. Και οπωσδήποτε δεν μπορείς να εξηγήσεις σε ένα παιδί την εμπλοκή των ΗΠΑ στην εισβολή ή την πλεκτάνη της Χούντας, τα συμφέροντα των "μεγάλων" κλπ κλπ. Μπορείς όμως να του εξηγήσεις ότι για την εισβολή (αφού καταπιαστήκαμε με αυτό) δε φταίνε μόνο οι κακοί Τούρκοι. Μπορείς να του μιλήσεις για την προδοσία και για τόσα άλλα που καθόλου υποκειμενικά δεν είναι. Είναι γεγονότα και επιμένω σε αυτό. Γεγονότα με συνέπειες που δε χωράνε αμφισβήτηση. Κι αν δεν μπορείς να πεις στο παιδί για αυτούς που καθορίζουν τις μοίρες των χωρών του κόσμου, πες του τουλάχιστον για όλους αυτούς τους επαίσχυντους "πατριώτες" που ζούνε ανάμεσά μας, ίσως μάθει και κάτι.

Related Posts with Thumbnails